آرشیو مطالب در دسته بندی ‘گنجینه اخلاق و ادب’
*آداب اصل سفر (قسمت اول)
مهر ۲۳ام, ۱۳۹۸ | 
نویسنده: خالص کردن نيّت و مشورت با نیکان
اگر طالب صادق اراده‌ي سفر کند و قصدش از آن سفر حج يا جهاد يا ردّ مظالم يا طلب علم فريضه يا زيارت روضه‌ی مقدّسه‌ی حضرت رسالت و ساير انبياء ـ صلوات الله و سلامه عليهم اجمعين ـ يا طلب صحبت علماي دين و مشايخ اهل كشف و يقين يا مشاهده‌ي آثار مخلوقات الهي يا کسب قُوْت و معیشت زندگانی باشد، اين سفر صواب است و گرنه در آن سفر خطاکار باشد.
بعد از تصحيح نيّت و خالص كردن عزيمت باید به حكم «وَ شَاوِرهُم فِی الاَمرِ» با كسي كه از چگونگي حالات او آگاه است و يقين مي‌داند كه وی از خيانت دور بوده و از نصيحت و شفقّت دريغ نخواهد داشت، مشورت كند. در اذكار امام نوّاوي(رح) ذكر شده است كه مشورت كردن با مردم دانا پس از نیّت سفر از جمله‌ي مستحبّات است.
*مسجد گلایه ها دارد!
مسجد جایگاه بزرگی در اسلام داشته و از قداست و احترام ویژه ای بر خوردار است. امروزه الحمدلله با بیداریی که در حیات مسلمانان پدید آمده، به مساجد توجه بیشتر صورت می گیرد و حضور نماز گزاران با صفوف مستحکم به ملاحظه می رسد که با عث شادمانی قلب هر مسلمان می گردد. خصوصاً نسل جوان امروز توجه خوبی به مساجد دارند که این موارد نشانه ی هوشیاری و بیداری نسل جوان ماست.
اما متأسفانه هنوز در جوامع اسلامی عده ی زیادی از جوانان هستند که سرگرم روزگار و زندگی عشرت آمیز خویش اند و روزها می گذرد اما یادی از مساجد و عبادت الله به ذهن شان هم خطور نمی کند و عده ای هم گهگاهی و یا جمعه ها به سوی مسجد می روند. در این مقاله نگارنده با تأکید روی این موضوع سعی نموده است تا مسلمانان را به توجه جدی به مساجد و عبادت الهی در این مکان فراخواند.
*خانه تکانی دل
دلت را خانه من کن مصفا کردنش با من
به من درد دل افشا کن مداوا کردنش با من
***
اگر گم کرده ای ای دل کلید استجابت را
بیا یک لحظه با من باش، پیدا کردنش با من
***
بیفشان قطره اشکی که من هستم خریدارش
بیاور ذره ای اخلاص که دریا کردنش با من
***
اگر عمری گنه کردی مشو نومید از رحمت
تو توبه نامه را بنویس، امضا کردنش با من
***
این روزها در بسیاری از خانه‌ها و خانواده ها ،برنامه ی نظافت و خانه تکانی است. در این روزها گرد و غبار از قسمت های مختلف منزل برگرفته می شود و به ویژه بخش هایی که چند ماه یا یک سال است که نظافت نشده است، مورد بازبینی و گردگیری واقع می شود. این کار که بارها و بارها در زندگی ما اتفاق افتاده مانند بسیاری از کارها و حوادث دیگر برای ما امری عادی شده و به همین جهت به سادگی از کنار آن می گذریم، در حالی که درس ها و عبرت های بسیار مهم و لطیفی در آن نهفته است.
*تکه گوشت اسرارآمیز «قلب»
يقيناً قلب محل استقرار رحمت خداوند سبحانه و تعالی و مقام تجلّی انوار او تعالی است؛ همانگونه که ممکن است اين قلب به فعل ناشی از هوای نفس منحرف گردد و به بيراهه کشيده شود. پس قلب در عرصه ی تصوّف، محرّک نيروی حيات و مصدر مدرکات و احساسات خير و شر بوده و دليل و برهاني بر مقام بنده در عالم روح است و آن اوّلين منزلي است که صوفی با تزکيه به آن مي رسد و آنچه که از قلب و مدارج و مقامات آن بر زبان صوفی جاری می شود، مخالف تعاليم دين نبوده بلکه مؤيّد و موکّد تعليمات دين است.
*آداب آب خوردن
نشسته آب خوردن در اغلب اوقات
در صراط مستقيم فيروز آبادي(رح) به صحّت رسيده است که پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ غالباً نشسته آب مي‌خورد و از ايستاده آب خوردن منع مي‌كرد و در طول عمر خود يكبار ايستاده آب خورده است. بعضي از علما اين عمل را ناسخ نهي و بعضي نهي ناسخ و بعضي آن را براي بيان جواز و بعضي به علّت وجود مانعی دانسته‌اند؛ بنابراین بيشتر علما گفته‌اند که نبايد ايستاده آب خورد، مگر اینکه عذری برای نشستن وجود داشته باشد. در روايتي آمده است كه آن حضرت اصحاب را از آب خوردن در حالت ايستاده منع کرد.
*در آداب خوردن طعام (قسمت سوم)
رعايت كردن عدد فرد در خوردنيهايي که مي‌تواند رعايت كند
هنگام خوردن ميوه يا طعام در صورتی که بتواند تعداد آن را بشمرد مثل خرما و انجير و . . . بايد عدد فرد را در آن رعايت کند؛ زیرا بنا بر خبر «اِنَّ اللهَ وِتْرٌ يُحِبُّ الْوِتْرَ» ملاحظه‌ی عدد فرد در کارها، محبوب حق ـ سبحانه و تعالی ـ است. در شوربا خوردن با قاشق نیز مي‌توان بر این قياس كرد. پس وقتي كه جمعي از اصحاب و برادران به نوبت با قاشق آش می‌خورند، هر يك سه قاشق بخورند و هنگام خوردن شوربا قاشق را پر نكنند؛ زیرا آن علامت حرص و طمع است و كم نيز نکنند، بلکه اعتدال را رعايت کنند. بايد از قاشق، قطرات شوربا بر سفره و لباس نچكد و باقی‌مانده‌ی شوربا را از قاشق به كاسه باز نگردانند و هنگام به دهان بردن سر خود را مثل حيوانات پایین نياورند. بايد هنگام گذاشتن قاشق، دهان خود را زياد باز نكنند و قاشق را به درون دهان نزنند و آن را به گونه‌ای در ظرف بگذارند كه اگر قطره‌اي مانده باشد، داخل ظرف بریزد. امثال اين ارادات جزئيه بسيار است كه تفصيل آن طولاني است. ادامه مطلب »
*در آداب خوردن طعام (قسمت دوم)
خوردن طعام با شعور و آگاهي کامل
اگر هنگام خوردن طعام، بر سبيل عادت و بدون شعور و آگاهي تسميه بگوید به مجرّد تلفّظ، خير و بركت و جمعيّت خاطر بر آن مترتّب نمی‌شود. حضرت شيخ علاءالدّوله ـ قدّس الله تعالي روحه ـ فرموده‌اند كه درويشان بايد بکوشند تا در هنگام لقمه خوردن کاملاً هوشیار باشند؛ چون تخم اعمال در زمين قالب انساني، لقمه است. اگر با غفلت تخم اندازد هرگز ممكن نيست كه جمعيّت باطن حاصل شود اگرچه لقمه حلال باشد.
حضرت ايشان(رح) فرمودند که بزرگان گفته‌اند: هنگام خوردن هر لقمه بايد اسم «القيوم» بگويند تا به نورانيّت و بركت اين اسم، برای آنان يقين حاصل شود كه مقوّم حقيقی حضرت حق ـ سبحانه و تعالی ـ است؛ همانگونه كه با طعام بنده‌ی خود را حفظ مي‌كند با اسباب و طرق ديگر نيز مقوّم است و ابقا و حفظ مي‌كند.
*شجاعت
شجاعت به جرأت و قوت قلبی که در وقوع پیشامدهای دشوار و بسیار سخت در شخص پدیدمی آید، گفته می‌‌شود.
شجاعت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم:
صحابه رضی الله عنهم هنگامی که جنگ شدت می‌‌گرفت پشت سر آن حضرت صلی الله علیه و آله و سلم پناه می‌‌گرفتند. چنانکه وی پیشاپیش همه قرار می‌‌گرفت. در این مورد حضرت علی رضی الله عنه می‌‌گوید: ما هنگامی که شدت جنگ بالا می‌‌گرفت به‌سوی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پناه برده و او را پیشاپیش نبرد قرار می‌‌دادیم، و هیچ‌یک از ما از وی به دشمن نزدیک‌تر نبودیم.
براء رضی الله عنه می‌‌گوید: ما در هنگام شدت گرفتن دشواری جنگ به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پناه می‌‌بردیم، و شجاع‌ترین افراد می‌‌توانستند دوشادوش وی بجنگند.
*آداب خوردن طعام (قسمت اول)
تقليل طعام
تا خوب گرسنه نشده طعام نخورد و هنوز کاملاً سیر نشده است، دست از طعام بكشد و طريق اعتدال را رعايت کند و خود را از سيري و یا گرسنگي بيش از حد نگاه دارد؛ زیرا آن در شريعت مكروه و بر اساس حكمت ممنوع است. اگر چه خوردن طعام برای حفظ بدن و بقاي حيات فرض است؛ ليكن میانه‌روی در خوردن سنّتی ارجمند و خصلتي نيکو است و نزد همه‌ي علما و حكما امري پسنديده و روشي شايسته است و هيچ یک از علما و حکما در آن اختلافی ندارند.
از حضرت خواجه بزرگ خواجه بهاءالدّين ـ قدّس الله سرّه ـ نقل شده است كه مي‌فرمودند: بسيار آزموديم که خوردن بهتر از نخوردن است. از شيخ ركن‌الدّين علاءالدّوله ـ قدّس سرّه ـ نقل شده است كه فرمودند: آنچه از فوايد خوردن در آخر زندگي بر ما ظاهر شد، اگر اوّل معلوم مي‌شد اینقدر به کم خوردن اهتمام نمي‌نموديم.
*عدالت
عدل همان انصاف و دادن حق هرکس به او و گرفتن آنچه بر اوست. در بسیاری از آیات قرآن کریم بدان امر شده و نسبت به آن تأکید گشته و با تمسّک به آن فراخوانده می‌‌شود؛ از جمله: «إِنَّ ٱللَّهَ يَأمُرُ بِالعَدلِ وَالإِحسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي القُربَى» «در حقیقت خدا به دادگرى و نیکوکارى و بخشش به خویشاوندان فرمان مىدهد» [النحل/۹۰].
در جایی دیگر می‌‌فرماید: «وَإِذَا حَكَمتُم بَينَ النَّاسِ أَن تَحكُمُواْ بِالعَدلِ» «و چون میان مردم داورى مىکنید به عدالت داورى کنید» [النساء/ ۵۸].
عدل یکی از اسماء و صفات مبارک خداوند باری تعالی می‌‌باشد.
*در آداب مهمان نسبت به ميزبان
اجابت دعوت فقرا و اهل خير و صلاح
به صحّت رسيده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ دعوت غلام زر خريده را اجابت مي‌کرد. در صحيح بخاري از ابي‌هريره ـ رضی الله عنه ـ روايت شده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمود: اگر مرا به پاچه‌ي گوسفندي دعوت کنند یا پاچه‌ي گوسفندي براي من هديه آورند، هر آيينه قبول مي‌كنم. همچنين در صحيح بخاري از ابن عمر ـ رضي الله عنهما ـ روايت شده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمود: اگر شما را به پاچه‌ي گوسفندي دعوت كنند، اجابت كنيد [يعني به هر چيزي که کم به نظر مي رسد].
در صحيحين به روايت ابي‌هريره ـ رضی الله عنه ـ آمده است كه هر كس دعوت دیگری را رد كند به خدا و رسول او عاصي شده است. به صحّت رسيده است كه گاهي آن حضرت را به نان جو و اشكنه‌ي پيه دعوت مي‌كردند و او قبول مي‌کرد.
ارسال در : اسلام کانون اندیشه فرهنگی و اجتماعی, فضایل و مقالات, گنجینه اخلاق و ادب | 
برچسب ها: آداب اسلامی, تربیت اسلامی | 
بدون نظر »
*آداب مهمان نسبت به ميزبان
اجابت دعوت فقرا و اهل خير و صلاح
به صحّت رسيده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ دعوت غلام زر خريده را اجابت مي‌کرد. در صحيح بخاري از ابي‌هريره ـ رضی الله عنه ـ روايت شده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمود: اگر مرا به پاچه‌ي گوسفندي دعوت کنند یا پاچه‌ي گوسفندي براي من هديه آورند، هر آيينه قبول مي‌كنم. همچنين در صحيح بخاري از ابن عمر ـ رضي الله عنهما ـ روايت شده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمود: اگر شما را به پاچه‌ي گوسفندي دعوت كنند، اجابت كنيد [يعني به هر چيزي که کم به نظر مي رسد].
در صحيحين به روايت ابي‌هريره ـ رضی الله عنه ـ آمده است كه هر كس دعوت دیگری را رد كند به خدا و رسول او عاصي شده است. به صحّت رسيده است كه گاهي آن حضرت را به نان جو و اشكنه‌ي پيه دعوت مي‌كردند و او قبول مي‌کرد.
*آداب ميزبان نسبت به مهمان
تخصيص فقرا به مهماني و تخصيص نگرداندن بعضي از ميان جماعتي
بايد در دعوت به مهماني، درويشان را بر توانگران ترجیح دهد و وقتی طعام لطيف و لذيذی ترتيب می‌دهد، آن را به اتّفاق فقيراني بخورد كه امثال ايشان بسیار كم است و اين از جمله مستحبّات است.
در صحيحين به روايت ابي‌هريره ـ رضی الله عنه ـ آمده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمود: بد طعامي است آن طعام وليمه‌ای كه در آن توانگران را بخوانند و درويشان را فرو گذارند. اگر كسي را که به مهماني دعوت می‌کند در ميان جمعي از نزديکان خود باشد، ايشان را نيز دعوت كند و تنها به دعوت کردن آن شخص اکتفا نکند؛ چون از شیوه‌ی مروّت و جوانمردي دور است و بزرگان دين آن را مكروه و مذموم دانسته‌اند.
*سعادت چيست؟!
«در دنيا همچون مسافر يا رهگذر باش». «خوشا به حال غريبان»!
سعادت در كاخ پادشاهان نيست. لشكريان هارون الرشيد و گنجهاي قارون، انسان را خوشبخت نمي‌كند. همچنين نمي‌توان سعادت و خوشبختي را در كتاب (الشفاء) ابن سينا و در باغهاي سرسبز جستجو كرد.
سعادت نزد ياران حضرت محمد صلی الله علیه و سلّم بود؛ هرچند كه ندار و تنگدست بودند و زندگي سخت و كم درآمدي داشتند.
*نزدیکی از پشت (لواط)
تعریف: نزدیکی از پشت لواط نام دارد، تفاوتی نمی کند که با مردی صورت پذیرد و یا زنی.
لواط همانطور در اسلام حرام است از جمله الله تعالی قوم لوط را به دلیل گناه لواط کاری مورد سرزنش قرار داده است و مشهور است که قوم لوط، لواط کار بوده اند و پاسخ قرآن در این باره را می توانید در آیه۸۰ سوره اعراف که خداوند از آن بعنوان فاحشه نام برده است مشاهده بفرمایید.
ارسال در : فقه و احکام اسلامی, گنجینه اخلاق و ادب |
برچسب ها: احکام, لواط, نزدیکی از پشت |
بدون نظر »
