نقشبندیه شمسیه

آرشیو مطالب در دسته بندی ‘گنجینه اخلاق و ادب’

دلت را خانه من کن مصفا کردنش با من

به من درد دل افشا کن مداوا کردنش با من

***

اگر گم کرده ای ای دل کلید  استجابت را

بیا یک لحظه با من باش، پیدا کردنش با من

***

بیفشان قطره اشکی که من هستم خریدارش

بیاور ذره ای اخلاص که دریا کردنش با من

***

اگر عمری گنه کردی مشو نومید از رحمت

تو توبه نامه را بنویس، امضا کردنش با من

***

این روزها در بسیاری از خانه‌ها و خانواده ها ،برنامه ی نظافت و خانه تکانی است. در این روزها گرد و غبار از قسمت های مختلف منزل برگرفته می شود و به ویژه بخش هایی که چند ماه یا یک سال است که نظافت نشده است، مورد بازبینی و گردگیری واقع می شود. این کار که بارها و بارها در زندگی ما اتفاق افتاده مانند بسیاری از کارها و حوادث دیگر برای ما امری عادی شده و به همین جهت به سادگی از کنار آن می گذریم، در حالی که درس ها و عبرت های بسیار مهم و لطیفی در آن نهفته است.

ادامه مطلب »

يقيناً قلب محل استقرار رحمت خداوند سبحانه و تعالی و مقام تجلّی انوار او تعالی است؛ همانگونه که ممکن است اين قلب به فعل ناشی از هوای نفس منحرف گردد و به بيراهه کشيده شود. پس قلب در عرصه ی تصوّف، محرّک نيروی حيات و مصدر مدرکات و احساسات خير و شر بوده و دليل و برهاني بر مقام بنده در عالم روح است و آن اوّلين منزلي است که صوفی با تزکيه به آن مي رسد و آنچه که از قلب و مدارج و مقامات آن بر زبان صوفی جاری می شود، مخالف تعاليم دين نبوده بلکه مؤيّد و موکّد تعليمات دين است.

ادامه مطلب »

نشسته آب خوردن در اغلب اوقات

در صراط مستقيم فيروز آبادي(رح) به صحّت رسيده است که پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ غالباً نشسته آب مي‌خورد و از ايستاده آب خوردن منع مي‌كرد و در طول عمر خود يكبار ايستاده آب خورده است. بعضي از علما اين عمل را ناسخ نهي و بعضي نهي ناسخ و بعضي آن را براي بيان جواز و بعضي به علّت وجود مانعی دانسته‌اند؛ بنابراین بيشتر علما گفته‌اند که نبايد ايستاده آب خورد، مگر اینکه عذری برای نشستن وجود داشته باشد. در روايتي آمده است كه آن حضرت اصحاب را از آب خوردن در حالت ايستاده منع کرد.

ادامه مطلب »

رعايت كردن عدد فرد در خوردنيهايي که مي‌تواند رعايت كند

هنگام خوردن ميوه يا طعام در صورتی که بتواند تعداد آن را  بشمرد مثل خرما و انجير و . . . بايد عدد فرد را در آن رعايت کند؛ زیرا بنا بر خبر «اِنَّ اللهَ وِتْرٌ يُحِبُّ الْوِتْرَ» ملاحظه‌ی عدد فرد در کارها، محبوب حق ـ سبحانه و تعالی ـ است. در شوربا خوردن با قاشق نیز مي‌توان بر این قياس كرد. پس وقتي كه جمعي از اصحاب و برادران به نوبت با قاشق آش می‌خورند، هر يك سه قاشق بخورند و هنگام خوردن شوربا قاشق را پر نكنند؛ زیرا آن علامت حرص و طمع است و كم نيز نکنند، بلکه اعتدال را رعايت کنند. بايد از قاشق، قطرات شوربا بر سفره و لباس نچكد و باقی‌مانده‌ی شوربا را از قاشق به كاسه باز نگردانند و هنگام به دهان بردن سر خود را مثل حيوانات پایین نياورند. بايد هنگام گذاشتن قاشق، دهان خود را زياد باز نكنند و قاشق را به درون دهان نزنند و آن را به گونه‌ای در ظرف بگذارند كه اگر قطره‌اي مانده باشد، داخل ظرف بریزد. امثال اين ارادات جزئيه بسيار است كه تفصيل آن طولاني است. ادامه مطلب »

خوردن طعام با شعور و آگاهي کامل

اگر هنگام خوردن طعام، بر سبيل عادت و بدون شعور و آگاهي تسميه بگوید به مجرّد تلفّظ، خير و بركت و جمعيّت خاطر بر آن مترتّب نمی‌شود. حضرت شيخ علاءالدّوله ـ قدّس الله تعالي روحه ـ فرموده‌اند كه درويشان بايد بکوشند تا در هنگام لقمه خوردن کاملاً هوشیار باشند؛ چون تخم اعمال در زمين قالب انساني، لقمه است. اگر با غفلت تخم اندازد هرگز ممكن نيست كه جمعيّت باطن حاصل شود اگرچه لقمه حلال باشد.

حضرت ايشان(رح) فرمودند که بزرگان گفته‌اند: هنگام خوردن هر لقمه بايد اسم «القيوم» بگويند تا به نورانيّت و بركت اين اسم، برای آنان يقين حاصل شود كه مقوّم حقيقی حضرت حق ـ سبحانه و تعالی ـ است؛ همانگونه كه با طعام بنده‌ی خود را حفظ مي‌كند با اسباب و طرق ديگر نيز مقوّم است و ابقا و حفظ مي‌كند.

ادامه مطلب »

شجاعت چیست؟

شجاعت به جرأت و قوت قلبی که در وقوع پیشامدهای دشوار و بسیار سخت در شخص پدیدمی آید، گفته می‌‌شود.

شجاعت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم:

صحابه رضی الله عنهم هنگامی که جنگ شدت می‌‌گرفت پشت سر آن حضرت صلی الله علیه و آله و سلم پناه می‌‌گرفتند. چنانکه وی پیشاپیش همه قرار می‌‌گرفت. در این مورد حضرت علی رضی الله عنه می‌‌گوید: ما هنگامی که شدت جنگ بالا می‌‌گرفت به‌سوی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پناه برده و او را پیشاپیش نبرد قرار می‌‌دادیم، و هیچ‌یک از ما از وی به دشمن نزدیک‌تر نبودیم.

براء رضی الله عنه می‌‌گوید: ما در هنگام شدت گرفتن دشواری جنگ به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پناه می‌‌بردیم، و شجاع‌ترین افراد می‌‌توانستند دوشادوش وی بجنگند.

ادامه مطلب »

تقليل طعام

تا خوب گرسنه نشده طعام نخورد و هنوز کاملاً سیر نشده است، دست از طعام بكشد و طريق اعتدال را رعايت کند و خود را از سيري و یا گرسنگي بيش از حد نگاه دارد؛ زیرا آن در شريعت مكروه و بر اساس حكمت ممنوع است. اگر چه خوردن طعام برای حفظ بدن و بقاي حيات فرض است؛ ليكن میانه‌روی در خوردن سنّتی ارجمند و خصلتي نيکو است و نزد همه‌ي علما و حكما امري پسنديده و روشي شايسته است و هيچ یک از علما و حکما در آن اختلافی ندارند.

از حضرت خواجه بزرگ خواجه بهاءالدّين ـ قدّس الله سرّه ـ نقل شده است كه مي‌فرمودند: بسيار آزموديم که خوردن بهتر از نخوردن است. از شيخ ركن‌الدّين علاءالدّوله ـ قدّس سرّه ـ نقل شده است كه فرمودند: آنچه از فوايد خوردن در آخر زندگي بر ما ظاهر شد، اگر اوّل معلوم مي‌شد اینقدر به کم خوردن اهتمام نمي‌نموديم.

ادامه مطلب »

عدل چیست؟

عدل همان انصاف و دادن حق هرکس به او و گرفتن آنچه بر اوست. در بسیاری از آیات قرآن کریم بدان امر شده و نسبت به آن تأکید گشته و با تمسّک به آن فراخوانده می‌‌شود؛ از جمله: «إِنَّ ٱللَّهَ يَأمُرُ بِالعَدلِ وَالإِحسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي القُربَى» «در حقیقت ‏خدا به دادگرى و نیکوکارى و بخشش به خویشاوندان فرمان مى‏دهد» [النحل/۹۰].

در جایی دیگر می‌‌فرماید: «وَإِذَا حَكَمتُم بَينَ النَّاسِ أَن تَحكُمُواْ بِالعَدلِ» «و چون میان مردم داورى مى‏کنید به عدالت داورى کنید»  [النساء/ ۵۸].

عدل یکی از اسماء و صفات مبارک خداوند باری تعالی می‌‌باشد.

ادامه مطلب »

اجابت دعوت فقرا و اهل خير و صلاح

به صحّت رسيده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ دعوت غلام زر خريده را اجابت مي‌کرد. در صحيح بخاري از ابي‌هريره ـ رضی الله عنه ـ روايت شده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمود: اگر مرا به پاچه‌ي گوسفندي دعوت کنند یا پاچه‌ي گوسفندي براي من هديه آورند، هر آيينه قبول مي‌كنم. همچنين در صحيح بخاري از ابن عمر ـ رضي الله عنهما ـ روايت شده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمود: اگر شما را به پاچه‌ي گوسفندي دعوت كنند، اجابت كنيد [يعني به هر چيزي که کم به نظر مي رسد].

در صحيحين به روايت ابي‌هريره ـ رضی الله عنه ـ آمده است كه هر كس دعوت دیگری را رد كند به خدا و رسول او عاصي شده است. به صحّت رسيده است كه گاهي آن حضرت را به نان جو و اشكنه‌ي پيه دعوت مي‌كردند و او قبول مي‌کرد.

ادامه مطلب »

اجابت دعوت فقرا و اهل خير و صلاح

به صحّت رسيده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ دعوت غلام زر خريده را اجابت مي‌کرد. در صحيح بخاري از ابي‌هريره ـ رضی الله عنه ـ روايت شده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمود: اگر مرا به پاچه‌ي گوسفندي دعوت کنند یا پاچه‌ي گوسفندي براي من هديه آورند، هر آيينه قبول مي‌كنم. همچنين در صحيح بخاري از ابن عمر ـ رضي الله عنهما ـ روايت شده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمود: اگر شما را به پاچه‌ي گوسفندي دعوت كنند، اجابت كنيد [يعني به هر چيزي که کم به نظر مي رسد].

در صحيحين به روايت ابي‌هريره ـ رضی الله عنه ـ آمده است كه هر كس دعوت دیگری را رد كند به خدا و رسول او عاصي شده است. به صحّت رسيده است كه گاهي آن حضرت را به نان جو و اشكنه‌ي پيه دعوت مي‌كردند و او قبول مي‌کرد.

ادامه مطلب »

تخصيص فقرا به مهماني و تخصيص نگرداندن بعضي از ميان جماعتي

بايد در دعوت به مهماني، درويشان را بر توانگران ترجیح دهد و وقتی طعام لطيف و لذيذی ترتيب می‌دهد، آن را به اتّفاق فقيراني بخورد كه امثال ايشان بسیار كم است و اين از جمله مستحبّات است.

در صحيحين به روايت ابي‌هريره ـ رضی الله عنه ـ آمده است كه پيغمبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمود: بد طعامي است آن طعام وليمه‌ای كه در آن توانگران را بخوانند و درويشان را فرو گذارند. اگر كسي را که به مهماني دعوت می‌کند در ميان جمعي از نزديکان خود باشد، ايشان را نيز دعوت كند و تنها به دعوت کردن آن شخص اکتفا نکند؛ چون از شیوه‌ی مروّت و جوانمردي دور است و بزرگان دين آن را مكروه و مذموم دانسته‌اند.

ادامه مطلب »

«در دنيا همچون مسافر يا رهگذر باش». «خوشا به حال غريبان»!

سعادت در كاخ پادشاهان نيست. لشكريان هارون الرشيد و گنجهاي قارون، انسان را خوشبخت نمي‌كند. همچنين نمي‌توان سعادت و خوشبختي را در كتاب (الشفاء) ابن سينا و در باغهاي سرسبز جستجو كرد.

سعادت نزد ياران حضرت محمد صلی الله علیه و سلّم بود؛ هرچند كه ندار و تنگدست بودند و زندگي سخت و كم درآمدي داشتند.

ادامه مطلب »

تعریف: نزدیکی از پشت لواط نام دارد، تفاوتی نمی کند که با مردی صورت پذیرد و یا زنی.

لواط همانطور در اسلام حرام است از جمله الله تعالی قوم لوط را به دلیل گناه لواط کاری مورد سرزنش قرار داده است و مشهور است که قوم لوط، لواط کار بوده اند و پاسخ قرآن در این باره را می توانید در آیه۸۰ سوره اعراف که خداوند از آن بعنوان فاحشه نام برده است مشاهده بفرمایید.

ادامه مطلب »

گفتن كلمه‌ی استرجاع

در كتاب ابن‌السّني به روايت ابن‌عبّاس ـ رضي الله عنهما ـ آمده است كه پيغمبر صلی الله علیه و سلم فرمود: مرگ فزعـي [ترس، بيم] است. وقتـی به يكـي از شما خبـر وفات برادر مؤمنش برسد، بايد بگويد: «اِنَّا للهِ وَ اِنَّا اِلَیهِ رَاجِعُونَ وَ اِنَّا اِلَی رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ اَللَّهُمَّ اكْتُبْهُ عِنْدَكَ مِنَ الْمُحْسِنِيْنَ وَ اجْعَلْ كِتَابَهُ فِيْ عِلِّيِّيْنَ وَ اخْلُفْهُ فِيْ اَهْلِهِ فِي الْغَابِرِيْنَ وَ لَا تَحْرِمْنَا اَجْرَهُ وَ لَا تَفْتِنَّا بَعْدَهُ» [پروردگارا! او را در زمره نيكو كاران و نامه اعمالش را در زمره نيكان قرار بده و او را در ميان اهلش كه باز ماندگان هستند جايش بده و ما را از اجرش محروم مگردان و ما را بعد از او به فتنه ميانداز.] و هنگامی که خبر وفات یکی از دشمنان دين را بشنود بايد بگويـد: «اَلْحَمْـدُ ِللهِ الَّذِيْ نَصَرَ عَبْـدَهُ وَ اَعَزَّ دِيْنَهُ»[ سپاس خدايي را كه بنده اش را ياري نمود و دينش را عزت بخشيد].

در كتاب ابن‌السّني به روايت ابن مسعود رضی الله عنه چنین آمده است: در غزوه‌ي بدر نزد پيغمبر صلی الله علیه و سلم آمدم و گفتم: يا رسول الله صلی الله علیه و سلم! خداي تعالي ابوجهل را كشت. آن حضرت صلی الله علیه و سلم كلمات مذكور را بر زبان مبارک آورد.

ادامه مطلب »

ناله كردن بيمار هنگام درد

وقتي به درد یا مرضي دچار گشت سنّت است كه پيشاني بند بر سر خود ببندد و ناله كند تا بعضي از دردهاي وي کاسته شود و با صبر و شكيبايي اظهار مقاومت در مقابل بلاي حق سبحانه و تعالی نكند؛ زیرا هيچ كس طاقت مقاومت با بلای او را ندارد.

به صحّت رسيده است كه هرگاه آن حضرت به مرضي دچار مي‌شد، ناله مي‌كرد. از وي پرسيدند: اين چگونه است؟ فرمود: درد قوي بر مؤمنان مي‌گمارند تا كفّاره‌ي گناهانشان شود. در صحيح بخاري ثابت شده است كه صدّيقه ـ رضي الله عنها‌ ـ دچار سر درد شده بود و مي‌ناليد و مي‌گفت: «وَا رَاْسَاهُ» پيغمبر صلی الله علیه و سلّم نزد وي آمد در حالي كه سر درد شدیدي داشت، پس فرمود: «بَلْ اَنَا وَا رَاْسَاهُ».

ادامه مطلب »